Thái sư Trần Quang Khải
Trần Quang Khải
sinh năm 1240, mất năm 1294, là con trai thứ ba của vua Trần Nhân Tông.
Duới triều Trần Thánh Tông (1258-1278).Trần
Quang Khải đuợc phong tuớc. Chiêu minh đại vuơng. Năm 1274,ông đựoc giao giữ chức
Tuớng Quốc Thái Úy. Năm 1282, duới triều Trần Nhân Tông, Trần Quang Khải đựoc cử
làm Thuợng tuớng Thái Sư, nắm giữ quyền nội chính. Trong cuộc chiến chống quân
Nguyên lần thứ 2 (1285) và thứ 3 (1288), Trần Quan Khải là vị tuớng chủ chốt thứ
2 sau Trần Quốc Tuấn, có nhiều công lao lớn trên chiến truờng.
Trong sự nghiệp quân sự của Thuợng Tuớng Trần
Quang Khải, thì trận ông chỉ huy đánh tan quân Nguyên ở Chuơng Duơng và Thăng
Long, khôi phục kinh thành vào cuối tháng 5-1285 là "chiến công to nhất lúc
bấy giờ", như sử sách từng ca ngợi.
Trần Quang Khải còn là 1 nhà ngoại giao
giỏi. năm 1281, khi nhà Nguyên chuẩn bị xâm luợc Việt nam lần thứ 2, chúng cho Sài
Thung đem 1000 quân đưa bọn Trần Dĩ Ái về nuớc. Khi tới biên giới, quân Nguyên bị
nhà Trần phục đánh. Trần Dĩ Ái bỏ chạy. Sài Thung đuợc "ruớc" về Thăng
Long để dùng kế hoãn binh để có thêm thời gian chuẩn bị đối phó với giặc.Lúc
Sài Thung về Trung Quốc, Trần Quang Khải làm bài thơ tiễn tặng rất thân, nhã, đoạn
kết có câu viết:
Vị thẩm hà thời trùng đỗ diện
Ân cần ác thủ tự huyên luơng
Đối với viên sứ giả hống hách của 1 nuớc sắp
tràn quân sang xâm lựoc, thái đọ của Trần Quang Khải vẫn ung dung niềm nở như
vậy, đó cũng thể hiện 1 nghệ thuật ngoại giao khôn khéo của ông và con nguời
việt Nam thời bấy giờ.
Trong văn học sử Việt Nam, Trần Quang Khải còn
là 1 nhà thơ có vị trí không nhỏ, thơ ống áng tác có tập Lạc đạo, nay đã thất
truyền, chỉ còn lưu lại 1 số bài. Là 1 vị tuớng cầm quân xông pha khắp trận mạc
đánh giặc, sông thơ ông lại "thanh thoát, nhàn nhã", "sâu xa,lý
thú" (Phan Huy Chú), ấy cũng là cốt cách phong thái của các vua Trần, của
nguời Việt Nam ngàn đời nay.
Những vần thơ của Trần Quang Khải để lại là
những ánh hào quang, ghi dấu ấn của 1 sự nghiệp lớn trong cuộc đời vị thuợng
tuớng nhà Trần-vừa làm thơ, vừa đánh giặc.
(“ Danh nhân Hà Nội ”/<st1:country-region w:st="on">Vietnam+</st1:country-region>)